Sportman van de Eeuw

Algemene gegevens
Titel: Sportman van de Eeuw
Regie: Mischa Alexander
Producer: Paul Voorthuysen
Filmmaatschappij: Paramount Home Entertainment
Op dvd vanaf: 31 augustus 2006
Lengte: 95 minuten
Bijzonderheden: de dvd is tweetalig; Nederlands en Fries
Genre: Nederlands drama met een kwinkslag

Cast
Taeke, door Jochum ter Haaf (Amazones, theater Vincent)
Tjitske, door Ricky Koole (Lek, All Stars, De Jurk)
Rintje, door Bastiaan Ragas (Floris, musicals De drie Musketiers, Aïda)

Recensie
Enig lef kan regisseur en scenarist Mischa Alexander al bij voorbaat niet ontzegd worden. Sportman van de Eeuw gaat over paalzitten. En paalzitten is bij uitstek oersaai, visueel weinig aantrekkelijk en filmisch niet uitdagend. Toch weet Alexander er iets bijzonder fraais van te maken. Een film vol ‘visuele grandeur’, roemt een recensie elders, en daar is absoluut in te komen. Friesland wordt met liefde in beeld gebracht en die cinematografische kracht is de grootste kwaliteit van de film.

De film begint in het jaar 2000. Een eeuw is afgerond en Friesland kiest haar ultieme sportheld van de afgelopen 100 jaar. Een commissie wijze lieden en sportcoryfeeën oppert voor de hand liggende namen als Abe Lenstra en Evert van Benthem, tot een journalist uit de commissie ene Taeke Jongsma voorstelt. Door het levensverhaal van Taeke (en daarmee het verhaal van de film) te vertellen, probeert hij de commissieleden te overtuigen en een paalzitter officieel tot Friese volksheld te verklaren. Dit levensverhaal begint tijdens een sportdag in de jaren 30 tussen twee Friese scholen. Die dag ontdekt Taeke zijn grote talent en enorme voorliefde voor… paalzitten. Deze ‘sport’ wordt razend populair en Taeke is de te kloppen man bij vele recordwedstrijden. Boerendochter Tjitske is zijn grote liefde, maar haar geduld raakt op aangezien Taeke het merendeel van zijn tijd op een paal doorbrengt. Midden in Taeke’s poging om het Friese paalzitrecord op zijn naam te zetten, trouwt Tjitske met Rintje, de rijke zoon van een herenboer. Taeke breekt zijn recordpoging af, trekt naar de stad, wordt communist en verkent het leven. Zijn liefdesleven blijft nog even kwakkelen maar kent allerminst een uniek verloop. Goed versus kwaad, het kwade dreigt, het goede lijdt, maar overwint. Standaard scenario. Ricky Koole als Tjitske is echter heel overtuigend, zeker wanneer ze aan de waterkant een fel gesprek met Taeke voert en hem vanuit haar tenen toeschreeuwt: ‘Je gaat toch altijd weer zítten!’

De verschillende plotlijntjes zijn in de film dun en maar in beperkte mate uitgewerkt. Taeke beweert met zijn paalzitten aandacht te willen vestigen ‘op alle boeren die ’t geen kloot kan schelen dat een knecht zich dood werkt’. De strijd tegen dit onrecht komt niet uit de verf. Taeke zit eerst en vooral op een paal om niet te hoeven werken en geniet daar zichtbaar van. Hij zit, geniet en glimlacht en veel verder hoeft Jochem ter Haaf voor deze rol dan ook niet te gaan. Uiteindelijk keert het leven van Taeke zich ten goede en vindt hij zijn geluk, in de liefde en zelfs in een ultieme dood.

Al met al is Sportman van de Eeuw (of op z’n Fries:Sportman fan ‘e ieu) een fraaie productie en een waardevol document over 60 jaar Friese historie in een bewogen eeuw. De film is met liefde voor het script, Friesland en niet te vergeten het paalzitten gemaakt en mag daardoor met recht aansluiten bij het lijstje fraaie Nederlandse producties van de laatste jaren.

Waardering
2 sterren